Οι Διατροφικές Διαταραχές είναι ψυχολογικές παθήσεις που χαρακτηρίζονται από δυσλειτουργικές συμπεριφορές σε σχέση με την κατανάλωση της τροφής.
Τέτοιες συμπεριφορές μπορεί να είναι η υπερφαγια, οι εκκαθαρίσεις, η υπερβολική άσκηση σε αντιστάθμιση της αυξημένης κατανάλωσης τροφής και το έντονο άγχος γύρω από το ζήτημα του βάρους και της εικόνας σώματος.
Οι Διατροφικές Διαταραχές μπορεί να εξελιχθούν σε πολύ σοβαρές καταστάσεις με έντονο αντίκτυπο στην σωματική και ψυχική υγεία, αλλά και την κοινωνική συμπεριφορά του ατόμου.
Η Αμερικανική Ψυχιατρική Ομοσπονδία κατατάσσει τις Διατροφικές Διαταραχές στις παρακάτω κατηγορίες:
- Νευρική ανορεξία
- Νευρική Βουλιμία
- Αδηφαγική διαταραχή
- Μη αλλιώς προσδιοριζόμενες Διατροφικές Διαταραχές (Other Non Specified Feeding or Eating Disorder)
Η πρώτη αναφορά σε Διατροφικές Διαταραχές
H πρώτη ιστορική αναφορά που έχουμε στην αναγνώριση της ανορεξίας, είναι το 1689 από τον ιατρό Ρίτσαρντ Μόρτον.
Ο συγκεκριμένος ιατρός, ονόμασε τότε την Νευρική Ανορεξία “ασθένεια μαρασμού”. Από τότε και έπειτα, αρκετοί επιστήμονες υγείας παρατηρούσαν συμπεριφορές που συνάδουν με κάποια διατροφική διαταραχή, αλλά δεν είχαν ερμηνευτεί ακόμα.
Το 1873 εισήχθη για πρώτη φορά ο όρος “ανορεξία” με προέλευση την ελληνική λέξη “όρεξη”. Ακολούθησε η παρατήρηση βουλιμικών και υπερφαγικών συμπεριφορών σε ασθενείς.
H Νευρική Ανορεξία αποτελεί την πρώτη διατροφική διαταραχή που αναγνωρίστηκε ως ψυχολογική διαταραχή. Ήταν η πρώτη Διατροφική Διαταραχή που συμπεριλήφθηκε στο DSM-I, Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorder, το 1952.
Η Αδηφαγική Διαταραχή αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά ως ψυχολογική νόσος το 1959. Αντίστοιχα, η Νευρική Βουλιμία καταχωρήθηκε το 1994.
Νευρική Ανορεξία
Η Νευρική Ανορεξία ανήκει στις Διατροφικές Διαταραχές που χαρακτηρίζονται από έντονη εμμονή ενός ατόμου με τα κιλά του.
Έχει το υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας ανάμεσα σε όλες τις ψυχιατρικές ασθένειες που αγγίζει το 10-15%. Συνήθως, όσοι πάσχουν από την συγκεκριμένη ασθένεια έχουν πολύ χαμηλό σωματικό βάρος και διαστρεβλωμένη εικόνα σώματος. Το άτομο περιορίζει υπερβολικά την ποσότητα τροφής που καταναλώνει ενώ αρνείται να είναι έστω στο φυσιολογικό εύρος βάρους του.
Στις γυναίκες όπου προσβάλλονται από αυτήν τη διαταραχή σε μεγαλύτερο ποσοστό συχνά προκαλούνται ορμονικά προβλήματα όπως αμηνόρροια. Τα άτομα με Νευρική Ανορεξία επίσης, συχνά έχουν χαμηλό αίσθημα αυτοπεποίθησης. Όπως και οι περισσότερες Διατροφικές Διαταραχές, η Νευρική Ανορεξία δεν έχει πραγματικά να κάνει με το φαγητό. Έχει να κάνει με άλλα συναισθήματα του ατόμου τα οποία προσπαθεί να διαχειριστεί μέσω της τροφής.
Αντιμετώπιση Νευρικής Ανορεξίας
Αρχικά, η θεραπευτική αντιμετώπιση του ατόμου με Νευρική Ανορεξία εξαρτάται από την ψυχολογική κατάσταση του ασθενούς.
Πρώτος και κυριότερος στόχος για ένα άτομο με ανορεξία είναι να επιτευχθεί η αποκατάσταση και η διόρθωση πιθανών των βιοχημικών ανωμαλιών που έχουν προκληθεί πριν από την αύξηση βάρους. Έπειτα, πρέπει να διορθωθεί η σύσταση του σώματος.
Είναι σημαντικό να ληφθεί ένα πλήρες διατροφικό ιστορικό όπου θα εντοπιστούν ελλείψεις σε διάφορα μακρο και μικρο-θρεπτικά συστατικά, (υπονατριαιμία, υποκαλιαιμία κλπ.) πιθανές προβληματικές συμπεριφορές απέναντι στο φαγητό, άλλες συνήθειες του ατόμου όπως η κατανάλωση αλκοόλ, καφεΐνης ή το κάπνισμα . Επόμενο βήμα, είναι να καταρτιστεί ένα διαιτολόγιο το οποίο θα ενισχύσει το άτομο με θρεπτικά συστατικά και θα του αποφέρει με σταδιακό ρυθμό την ενέργεια που χρειάζεται.
Βασικός στόχος για το άτομο με Νευρική Ανορεξία είναι να αποκτήσει ένα υγιές σωματικό βάρος. Παράλληλα, δουλεύουμε επάνω στην βελτίωση της εικόνας σώματος, αλλά και την συνειδητοποίηση/ αποδοχή ότι οι τωρινές διατροφικές συνήθειες είναι επικίνδυνες και πρέπει να αλλάξουν.
Η συνεργασία από το στενό ή οικογενειακό περιβάλλον αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο. Είναι σημαντικη η υποστήριξη και η επίβλεψη όταν αναφερόμαστε σε ένα ανήλικο άτομο από κάποιον που θα το ενισχύσει και θα σταθεί δίπλα του.
Το άτομο αυτό διαρκώς εκπαιδεύεται και καθοδηγείται από εξειδικευμένο Διαιτολόγο-Διατροφολόγο στις Διατροφικές Διαταραχές.
Νευρική Βουλιμία
Η Νευρική Βουλιμία είναι από τις πιο διαδεδομένες Διατροφικές Διαταραχές.
Κυρίως χαρακτηρίζεται από υπερκατανάλωση φαγητού, την οποία ακολουθούν καθαρτικές συμπεριφορές όπως πρόκληση εμετού, χρήση καθαρτικών ή διουρητικών, υπερβολική άσκηση ή ακόμα και διακοπή της λήψης τροφής ως αντισταθμιστική συμπεριφορά.
Τα άτομα αυτά ουσιαστικά εγκλωβίζονται σε έναν φαύλο κύκλο δίαιτας- υπερφαγίας και εκκαθάρισης, που είναι ιδιαίτερα δύσκολος και εγκυμονεί πολλούς κινδύνους.
Η Νευρική Βουλιμία ανήκει στις Διατροφικές Διαταραχές που παρατηρείται πιο συχνά σε γυναίκες παρά σε άντρες. Η αναγνώριση της είναι πιο δύσκολη καθώς μπορεί ακόμα και το οικογενειακό περιβάλλον να μην έχει καταλάβει τι συμβαίνει. Το θετικό είναι ότι το άτομο είναι πιο δεκτικό στη θεραπεία καθώς του είναι αρκετά δυσάρεστη αυτή η διαδικασία.
Διατροφικές Διαταραχές: Θεραπεία Νευρικής Βουλιμίας
Αρχικό μέλημα στην θεραπεία της βουλιμίας είναι να μάθει το άτομο με βουλιμία να “ακούει” τα σήματα πείνας και κορεσμού που του στέλνει ο εγκέφαλος. Να καταλάβει δηλαδή τις διαφορές ανάμεσα στην πραγματική και την συναισθηματική πείνα.
Απότερος στόχος είναι να εκπαιδευτεί ώστε να αναγνωρίζει πότε οι λόγοι που θέλει να καταναλώσει φαγητό είναι συναισθηματικοί και πότε πραγματικοί, και με τον καιρό να μάθει να ανταποκρίνεται σε αυτό. Είναι σημαντικό επίσης να βγούν οι ταμπέλες του “καλού” και του “κακού” φαγητού από τα τρόφιμα. Τέτοιες σκέψεις είναι συνήθως που οδηγούν τα άτομα στον περιορισμό και μετά σε ξεσπάσματα.
Περαιτέρω, πρέπει να δημιουργείται ένα πρόγραμμα διατροφής με επαρκή ενέργεια και θρεπτικά συστατικά, συχνά και συνδυασμένα γεύματα μέσα στην μέρα, ώστε το άτομο να μην καταφεύγει λόγω στέρησης σε υπερφαγικά επεισόδια.
Αδηφαγική Διαταραχή
Η αδηφαγία ανήκει στις διατροφικές διαταραχές που χαρακτηρίζονται από κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων τροφής, με ανεξέλεγκτο τρόπο.
Το άτομο νιώθει πως έχει απώλεια του ελέγχου και η διαφορά από την βουλιμία είναι ότι δεν ακολουθούν καθαρτικές ή αντισταθμιστικές συμπεριφορές. Κάποιος που πάσχει από Αδηφαγική Διαταραχή συχνά τρώει κρυφά και έχει έντονο άγχος σε σχέση με το φαγητό. Καταναλώνει φαγητό χωρίς να πεινάει, μέχρι να νιώσει δυσφορία.
Μετά το υπερφαγικό επεισόδιο το άτομο νιώθει αισθήματα απέχθειας και ενοχής.
Αντιμετώπιση Αδηφαγικής Διαταραχής
Η Αδηφαγία έχει την παρόμοια αντιμετώπιση με την Νευρική Βουλιμία.
Ο λόγος είναι ότι η διαφορά τους έγκειται μόνο στο ότι σε αυτήν την περίπτωση δεν υπάρχει αντισταθμιστική συμπεριφορά μετά την υπερφαγία.
Μη αλλιώς προσδιοριζόμενες Διατροφικές Διαταραχές
Νευρική ορθορεξία
Η Νευρική Ορθορεξία είναι μια διατροφική διαταραχή η οποία σχετίζεται με την εμμονή του ατόμου για κατανάλωση μόνο υγιεινών “καθαρών τροφών”. Μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα τόσο ψυχικής όσο και σωματικής υγείας.
Σύνδρομο Νυχτερινής Υπερφαγίας
Το σύνδρομο Νυχτερινής Υπερφαγίας συναντάται συχνότερα σε υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα.
Η συγκεκριμένη διαταραχή επηρεάζει περίπου το 1,5% του παγκόσμιου πληθυσμού και σχετίζεται τόσο με άντρες όσο και γυναίκες. Τα άτομα με αυτήν τη διαταραχή καταναλώνουν τις περισσότερες από τις μισές ημερήσιες θερμίδες τους τις βραδινές ώρες με χαρακτηριστικά όπως: ανησυχία, αϋπνία, χαμηλή διάθεση τη νύχτα, έντονη επιθυμία για κατανάλωση τροφίμων πλούσια σε λιπαρά και ζάχαρη και μειωμένη όρεξη για κατανάλωση τροφής το πρωί.
Γενικά, όλες οι Διατροφικές Διαταραχές αποτελούν ασθένειες που επηρεάζουν σώμα και νου και επιδρούν στις κοινωνικές σχέσεις του ατόμου. Μπορούν να οδηγήσουν σε καταστάσεις αρκετά σοβαρές για την υγεία καθώς ή ακόμα και στο θάνατο.
Επομένως, χρήζουν άμεση και έγκαιρη ολιστική αντιμετώπιση από μια ομάδα εξειδικευμένων επαγγελματιών υγείας αποτελούμενη ιδανικά από Ψυχολόγο/ψυχίατρο, Ιατρό, Διαιτολόγο Διατροφολόγο και Καθηγητή Φυσικής Αγωγής.
Ο ρόλος του διαιτολόγου στις Διατροφικές Διαταραχές
Ένας εξειδικευμένος Διαιτολόγος μπορεί να διακρίνει και να αντιμετωπίσει αντίστοιχα πρώιμα σημάδια διατροφικής διαταραχής. Δεν είναι λίγα τα περιστατικά τα οποία βρίσκονται στο φάσμα της διατροφικής διαταραχής μέχρι να διαγνωστούν επίσημα.
Η υιοθέτηση και καθοδήγηση σε ένα ισορροπημένο πλάνο διατροφής που θα στοχεύει στην απαραίτητη θρέψη του ασθενούς είναι πολύ σημαντικό κομμάτι της θεραπείας. Γι’ αυτό η θέση του Διαιτολόγου στη θεραπεία αποτελεί ένα βασικό κομμάτι για την θεραπεία στις Διατροφικές Διαταραχές.
Βοήθεια για Διατροφικές Διαταραχές
Αν ταυτίζεστε με κάτι από τα παραπάνω, η αν πιστεύετε ότι κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο πάσχει από κάποια διατροφική διαταραχή, επικοινώνησε μαζί μας. Θα χαρούμε να βοηθήσουμε. Υπάρχει θεραπεία!
Είμαι επαγγελματίας Διαιτολόγος Διατροφολόγος και πιστοποιημένη επαγγελματίας υγείας στις Διατροφικές Διαταραχές. Κατέχω τον τίτλο Master Practitioner In Eating Disorders με πιστοποίηση της British Psychological Society και μπορώ να σας υποστηρίξω.
Έχω εμπειρία και γνωρίζω πώς θεραπεύονται οι Διατροφικές Διαταραχές. Μέσα από συνεδρίες διατροφικής εκπαίδευσης μπορεί ο θεραπευόμενος να βρεί και πάλι την ισορροπία με την τροφή και το σώμα του.
Παρέχω δια ζώσης ή Online εξατομικευμένες συνεδρίες και μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μου με όποιον από τους ακόλουθος τρόπους σε εξυπηρετεί:
- Καλέστε μας στο +2316020999
- Συμπληρώστε την φόρμα επικοινωνίας της ιστοσελίδας μας
