Η κετογονική διατροφή ή αλλιώς δίαιτα Κέτο είναι μία δίαιτα που περιλαμβάνει ελάχιστη ποσότητα υδατανθράκων.
Συνήθως επιλέγεται το 90% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης να περιλαμβάνει λιπαρά και μόνο το υπόλοιπο 10% υδατάνθρακες και πρωτεΐνες.
Κατά τη συγκεκριμένη διατροφή ο οργανισμός χρησιμοποιεί την καύση του αποθηκευμένου λίπους για την παραγωγή ενέργειας έναντι των υδατανθράκων λόγω έλλειψης τους. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται κέτωση.
Η δίαιτα Κέτο και η ιστορία της
Η κετογονική δίαιτα αναπτύχθηκε με αφορμή την παιδική επιληψία ως μέσο θεραπείας της.
Ειδικότερα, το 1911 εφαρμόστηκε για πρώτη φορά η ασιτία για την θεραπεία της επιληψίας, η οποία μείωνε την σοβαρότητα των επιληπτικών κρίσεων. Το 1921 ο Dr. Rollin Woodyatt παρατήρησε πως υπό συνθήκες πείνας εμφανίζεται ακετόνη και β-υδροξυβουτυρικό οξύ (κετονικά σώματα). Τα ίδια επίπεδα παρατηρήθηκαν επίσης σε άτομα που ακολουθούσαν δίαιτα χαμηλή σε υδατάνθρακες.
Την ίδια περίπου περίοδο ο Dr. Wilder ανέπτυξε τον όρο “κετογονική δίαιτα”ως εναλλακτική λύση της ασιτίας για την αντιμετώπιση της επιληψίας. Η δίαιτα αυτή εφαρμόστηκε ευρέως για την αντιμετώπιση της παιδικής επιληψίας και μέχρι τον εικοστό αιώνα που αναπτύχθηκαν φάρμακα για την επιληψία με καλύτερα αποτελέσματα.
Κατά τη δεκαετία του 1970 ο Dr. Robert Atkins εισήγαγε την διατροφική κέτωση ως ιδέα για την απώλεια βάρους. Έκτοτε, η δίαιτα χαμηλών υδατανθράκων αποτελεί μία συχνή επιλογή για όσους θέλουν να αδυνατίσουν.
Έχουν προκύψει διάφορες παραλλαγές της και τα τελευταία χρόνια έχουν πραγματοποιηθεί πολλές μελέτες με στόχο να αξιολογήσουν την αποτελεσματικότητα της.
Τύποι Κετογονικής δίαίτας
Η δίαιτα Κέτο έχει διάφορους τύπους και οι πιο διαδεδομένοι είναι οι εξής:
Κλασσικό μοντέλο (KD)
Η κύρια πηγή λίπους είναι τα τριγλυκερίδια μακράς αλυσίδας (LCT) τα οποία περιέχονται σε τροφές όπως το κρέας, το λάδι, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, το βούτυρο και όλα τα παρασκευάσματα του.
Συνήθως η αναλογία λίπους προς υδατάνθρακες και πρωτεΐνη είναι 4:1. Μπορεί όμως να μειωθεί στα 3,5:1 ή 3:1 για παιδιά καθώς χρειάζονται περισσότερη πρωτεΐνη για την ομαλή ανάπτυξη τους.
Έχει αποδειχθεί η μεγάλη αποτελεσματικότητα του μοντέλου αυτού στον έλεγχο των επιληπτικών κρίσεων. Φαίνεται όμως να προκύπτουν και ορισμένες επιπλοκές όπως η υπερασβεστιαιμία, πέτρες στα νεφρά, υπερουριχαιμία, δυσλιπιδαιμία, μεταβολική οξέωση και γαστρεντερικές παθήσεις όπως διάρροια, δυσκοιλιότητα και εμετός.
Δίαιτα Κέτο Με τριγλυκερίδια μέσης αλυσίδας (MCTD)
Το μοντέλο αυτό περιλαμβάνει κυρίως οκτανοϊκό (C8) και δεκανοϊκό (C10) οξύ τα οποία είναι λιπαρά οξέα που αποδίδουν περισσότερες κετόνες συγκριτικά με το προηγούμενο μοντέλο που βασίζεται σε LCT και παρουσιάζουν καλύτερη απορρόφηση.
Αυτό οδηγεί σε χαμηλότερη πρόσληψη λιπαρών και υψηλότερη κατανάλωση υδατανθράκων και πρωτεϊνών και συνεπώς το MCTD καταλήγει να είναι πιο εύγευστο και προσιτό για παιδιά. Όσον αφορά την αποτελεσματικότητα του έναντι της επιληψίας δεν παρατηρείται σημαντική διαφορά με το κλασσικό μοντέλο κετογονικής δίαιτας.
Ωστόσο, προκαλεί κοιλιακή δυσφορία και φούσκωμα κάτι που το καθιστά λιγότερο αποδεκτό.
Τροποποιημένη δίαιτα Atkins (MAD)
Ο συγκεκριμένος τύπος είναι πιο εύγευστος και λιγότερο περιοριστικός οπότε είναι πιο εύκολο να εφαρμοστεί σε ασθενείς με προβλήματα συμπεριφοράς και σε παιδιά των οποίων οι γονείς ή οι γιατροί απορρίπτουν το κλασσικό μοντέλο.
Εμφανίζει παρόμοια ή ελαφρώς χαμηλότερη απόδοση σχετικά με την κλασσική δίαιτα Κέτο. Ενδιαφέρον ωστόσο παρουσιάζει η αρκετά χαμηλότερη αποτελεσματικότητα της MAD έναντι της κλασικής κέτο σε βρέφη μικρότερα των 2 ετών.
Δίαιτα Κέτο χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη (LGIT)
Το μοντέλο αυτό εισήχθη το 2005 ως μια αποτελεσματική διατροφική προσέγγιση για την αντιμετωπιση της επιληψίας.
Στην συγκεκριμένη δίαιτα δεν υπάρχει τόσο μεγάλος περιορισμός στους υδατάνθρακες όπως στις υπόλοιπες κετογονικές διατροφές. Περιορίζονται τα τρόφιμα με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη όπως οι πατάτες, το λευκό ψωμί και το ρύζι και επιλέγονται τρόφιμα με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη όπως το κρέας, τα γαλακτοκομικά προϊόντα και τα δημητριακά ολικής αλέσεως τα οποία προκαλούν σχετικά μικρές αλλαγές στη γλυκόζη του αίματος.
Η αποτελεσματικότητα της είναι παρόμοια με εκείνη της κλασικής KD και είναι περισσότερο εύγευστη και εύκολη στην εφαρμογή της.
| ΚΕΤΟΓΟΝΙΚΕΣ ΔΙΑΙΤΕΣ | ΠΟΣΟΣΤΟ ΛΙΠΟΥΣ |
| Κλασσικό μοντέλο (KD): | 90,00% |
| Με τριγλυκερίδια μέσης αλυσίδας (MCTD) | 70,00% |
| Τροποποιημένη δίαιτα Atkins (MAD) | 70,00% |
| Χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη (LGIT) | 45,00% |
Σε ποιούς απευθύνεται η δίαιτα Κέτο
Η κετογονική διατροφή απευθύνεται σε άτομα που επιδιώκουν την άμεση απώλεια βάρους, σε άτομα με διαβήτη τύπου 2 και παχυσαρκία, καθώς και σε άτομα με επιληψία.
Αντενδείκνυται σε γυναίκες που εγκυμονούν, άτομα με διαβήτη τύπου 1, άτομα με παγκρεατίτιδα, με ηπατική ανεπάρκεια, διαταραχές στον μεταβολισμό του λίπους, πρωτοπαθή ανεπάρκεια καρνιτίνης, ανεπάρκεια παλμιτοϋλοτρανσεράσης καρνιτίνης, ανεπάρκεια τρανσλοκάσης καρνιτίνης, πορφυρία ή ανεπάρκεια πυροσταφυλικής κινάσης.
Οφέλη Κετογονικής διατροφής
Η δίαιτα Κέτο φαίνεται να επιτυγχάνει την άμεση απώλεια βάρους και να βοηθάει στον γλυκαιμικό έλεγχο.
Συνεπώς, όπως προαναφέθηκε, μπορεί να αποτελέσει μία καλή επιλογή για άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 ή ακόμα και προδιαβήτη ωστόσο χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή σε άτομα με διαβήτη τύπου 1.
Παρατηρούνται χαμηλότερα επίπεδα τριγλυκεριδίων, αύξηση στην HDL “καλή χοληστερόλη” και συνεπώς καλύτερη καρδιαγγειακή υγεία. Ωστόσο, αυτό δεν φαίνεται να υφίσταται μακροπρόθεσμα παρά μόνο βραχυπρόθεσμα.
Συγκεντρωτικά, η δίαιτα Κέτο:
- Συμβάλλει αισθητά στην αντιμετώπιση των επιληπτικών κρίσεων σε άτομα που πάσχουν από αυτές και κυρίως σε παιδιά
- Συνδράμει στη διατήρηση της μυϊκής μάζας και αυξάνει την απώλεια λίπους
- Μειώνει την όρεξη
- Προκαλεί μεταβολική θερμογένεση και προάγει ένα μη αθηρογόνο προφίλ λιπιδίων
- Μειώνει την αρτηριακή πίεση
Τέλος, φαίνεται πως η δίαιτα Κέτο δρα θετικά στη νόσο του Alzheimer (AD), την νόσο του Parkinson (PD) καθώς και σε ορισμένες μιτοχονδριοπάθειες και στον καρκίνο. Ωστόσο, χρειάζεται ακόμη περισσότερη μελέτη για το συγκεκριμένο ζήτημα.
Δίαιτα Κέτο και παρενέργειες
Βραχυπρόθεσμα, η κετογονική δίαιτα μπορεί να εμφανίσει κάποιες παρενέργειες γνωστές και ως “κετογρίπη”.
Αυτές περιλαμβάνουν συμπτώματα όπως ναυτία, εμετό, πονοκέφαλο, κόπωση, ζάλη, αϋπνία, μειωμένη ανοχή στην άσκηση και δυσκοιλιότητα, τα οποία υποχωρούν σε λίγες μέρες ή εβδομάδες.
Οι μακροπρόθεσμες ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν:
- Πεπτικά προβλήματα όπως δυσκοιλιότητα, διάρροια και φούσκωμα
- Κίνδυνο για υψηλή κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών και χαμηλών φυτικών ινών με αποτέλεσμα την εμφάνιση καρδιακών παθήσεων
- Κίνδυνο για έλλειψη μικροθρεπτικών συστατικών λόγω της χαμηλής κατανάλωσης φρούτων, δημητριακών και άλλων τροφών πλούσιων σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία
- Πιθανά ηπατικά προβλήματα όπως ηπατική στεάτωση λόγω της υψηλής κατανάλωσης λιπαρών
- Μυϊκή απώλεια λόγω της γρήγορης απώλειας βάρους
- Υποπρωτεϊναιμία, υποκιτρουρία, υπερασβεστιουρία, πέτρες στα νεφρά
- Πιθανή γνωστική έκπτωση λόγω χαμηλής ποσότητας υδατανθράκων για τον μεταβολισμό του εγκεφάλου
Καταλήγοντας για την δίαιτα Κέτο
Η κετογονική δίαιτα είναι μία σχετικά πρόσφατη διατροφή η οποία προέκυψε ως τρόπος αντιμετώπισης της επιληψίας.
Στις μέρες μας είναι ευρέως διαδεδομένη και για την απώλεια βάρους και χρησιμοποιεί την κέτωση ως μηχανισμό. Μέσω της συγκεκριμένης διαδικασίας, επιτυγχάνεται η καύση λίπους έναντι υδατανθράκων για την παραγωγή ενέργειας.
Είναι λοιπόν μία δίαιτα που περιλαμβάνει υψηλά ποσοστά λίπους και χαμηλά υδατανθράκων σε διάφορες αναλογίες. Έχουν καταγραφεί πολλαπλά οφέλη της συγκεκριμένης διατροφής, ωστόσο οι παρενέργειες που μπορεί να εμφανιστούν φαίνεται να είναι σημαντικές για την υγεία.
Έχουν ήδη πραγματοποιηθεί αρκετές μελέτες για την αξιολόγηση της ασφάλειας της κετογονικής δίαιτας. Χρειάζεται όμως περαιτέρω έρευνα καθώς δεν έχει διατυπωθεί ακόμη ένα σαφές συμπέρασμα.
Συνεπώς, είναι σκόπιμη η επίβλεψη από επαγγελματία Διατροοφολόγο κατά την διάρκεια εφαρμογής της.
Επιστημονική υποστήριξη για κετογονική διατροφή
Θέλετε να ενημερωθείτε περαιτέρω για την δίαιτα Κέτο και να δείτε αν το συγκεκριμένο διατροφικό μοντέλο μπορεί να σας ωφελήσει;
Το Διαιτολογικό γραφείο Σταματία Διακάκη στον Εύοσμο μπορεί να σας βοηθήσει! Έχουμε την δυνατότητα ακόμα και για απομακρυσμένη υποστήριξη μέσα από βιντεοκλήσεις υψηλείς ευκρίνειας.
Θα χαρούμε να συνεργαστούμε μαζί σας και μπορείτε να επικοινωνήσετε με εμάς με όποιον από τους ακόλουθους τρόπους σας εξυπηρετεί:
- Κάλεσε μας στο + 2316020999
- Συμπλήρωσε την φόρμα επικοινωνίας της ιστοσελίδας μας
