Υπέρταση ονομάζουμε την παθολογική κατάσταση όπου η αρτηριακή πίεση του οργανισμού είναι πολύ υψηλή.
Η αρτηριακή πίεση γενικά είναι η δύναμη που ασκείται από την κυκλοφορία του αίματος στα τοιχώματα των αρτηριών, των κύριων δηλαδή αιμοφόρων αγγείων του σώματος. Η αρτηριακή πίεση γράφεται ως δύο αριθμοί.
- Ο πρώτος (συστολικός) αριθμός αντιπροσωπεύει την πίεση στα αιμοφόρα αγγεία όταν η καρδιά συστέλλεται ή χτυπά.
- Ο δεύτερος (διαστολικός) αριθμός αντιπροσωπεύει την πίεση στα αγγεία όταν η καρδιά ηρεμεί μεταξύ των παλμών.
Η υπέρταση διαγιγνώσκεται εάν, όταν μετράται σε δύο διαφορετικές ημέρες, οι μετρήσεις της συστολικής αρτηριακής πίεσης και τις δύο ημέρες είναι ≥140 mmHg ή/και οι μετρήσεις της διαστολικής αρτηριακής πίεσης και τις δύο ημέρες είναι ≥90 mmHg.
| Αρτηριακή πίεση | ΣΑΠ (mmHg) Συστολική αρτηριακή πίεση | ΔΑΠ (mmHg) Διαστολική αρτηριακή πίεση |
| Φυσιολογική | <120 | <80 |
| Αυξημένη | 120-129 | <80 |
| Υπέρταση (στάδιο Ι) | 130-139 | 80-89 |
| Υπέρταση (στάδιο ΙΙ) | >140 | >90 |
Επιπολασμός Υπέρτασης
Υπολογίζεται ότι 1,28 δισεκατομμύρια ενήλικες ηλικίας 30-79 ετών παγκοσμίως έχουν υπέρταση
Οι περισσότεροι από αυτούς (τα δύο τρίτα), ζουν σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Το 46% των ενηλίκων με υπέρταση δεν γνωρίζουν ότι έχουν την πάθηση. Περίπου 1 στους 5 ενήλικες (21%) με υπέρταση την έχουν υπό έλεγχο.
Ο επιπολασμός της υπέρτασης στην Ελλάδα φαίνεται να αυξάνεται και επηρεάζει το 40% των ενηλίκων. Το ένα τρίτο από αυτά είναι αδιάγνωστα περιστατικά και μόνο το 30% ελέγχεται με θεραπεία. Απαιτούνται πανελλαδικά προγράμματα για την πρόληψη της υπέρτασης και τη βελτίωση της ευαισθητοποίησης και του ελέγχου της με στόχο τη μείωση του ποσοστού των καρδιαγγειακών παθήσεων.
Λιγότεροι από τους μισούς ενήλικες (42%) με υπέρταση διαγιγνώσκονται και αντιμετωπίζονται
Ο επιπολασμός της υπέρτασης ποικίλλει ανάλογα με τις περιφέρειες και τις εισοδηματικές ομάδες χωρών. Η αφρικανική περιφέρεια έχει τον υψηλότερο επιπολασμό υπέρτασης (27%) ενώ η περιφέρεια στην Αμερική έχει τον χαμηλότερο επιπολασμό υπέρτασης (18%).
Ο αριθμός των ενηλίκων με υπέρταση αυξήθηκε από 594 εκατομμύρια το 1975 σε 1,13 δισεκατομμύρια το 2015, με την αύξηση να παρατηρείται σε μεγάλο βαθμό σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Αυτή η αύξηση οφείλεται κυρίως στην αύξηση των παραγόντων κινδύνου υπέρτασης σε αυτούς τους πληθυσμούς.
Τι προκαλεί την υπέρταση;
Για τους περισσότερους ανθρώπους, δεν υπάρχει μια αναγνωρίσιμη αιτία της εμφάνισης υψηλής αρτηριακής πίεσης.
Αυτός ο τύπος υψηλής αρτηριακής πίεσης ονομάζεται πρωτοπαθής υπέρταση και τείνει να αναπτύσσεται σταδιακά με την πάροδο του χρόνου. Ωστόσο, υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που συμβάλλουν στην υψηλή αρτηριακή πίεση και αυτοί περιλαμβάνουν:
- Οικογενειακό ιστορικό υψηλής αρτηριακής πίεσης
- Ηλικία άνω των 65 ετών (καθώς μεγαλώνουμε η αρτηριακή πίεση τείνει να αυξάνεται)
- Φυλετική καταγωγή – οι άνθρωποι από τις κοινότητες της Αφρικής-Καραϊβικής και της Νότιας Ασίας έχουν μεγαλύτερη προδιάθεση να αναπτύξουν υψηλή αρτηριακή πίεση.
- Κάπνισμα
- Υψηλή πρόσληψη αλατιού (νάτριο) στη διατροφή
- Υψηλή κατανάλωση σε κορεσμένα & trans λιπαρά
- Υψηλή πρόσληψη αλκοόλ
- Υπέρβαροι ή παχύσαρκοι
- Αδράνεια – έλλειψη τακτικής άσκησης
- Συνυπάρχουσες ασθένειες όπως ο διαβήτης ή η νεφρική νόσος
Ένας μικρός αριθμός ανθρώπων έχει υπέρταση που προκαλείται από μια υποκείμενη πάθηση, όπως νεφρική νόσο, διαταραχές των επινεφριδίων, διαβήτη ή προβλήματα θυρεοειδούς. Αυτό ονομάζεται δευτεροπαθής υπέρταση.
Έχω υψηλή αρτηριακή πίεση. Πρέπει να ανησυχήσω;
Η υψηλή αρτηριακή πίεση είναι ένα σημάδι ότι η καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία καταπονούνται, γεγονός που με τη σειρά του αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού.
Μπορεί επίσης να οδηγήσει σε άλλες καταστάσεις όπως ανεύρυσμα, καρδιακή ανεπάρκεια, προβλήματα με την όρασή σας και νεφρική ανεπάρκεια.
Ποιες είναι οι επιπλοκές της μη ελεγχόμενης υπέρτασης;
Μεταξύ άλλων επιπλοκών, η υπέρταση μπορεί να προκαλέσει σοβαρή βλάβη στην καρδιά.
Η υπερβολική πίεση μπορεί να σκληρύνει τις αρτηρίες, μειώνοντας τη ροή του αίματος και του οξυγόνου στην καρδιά. Αυτή η αυξημένη πίεση και η μειωμένη ροή αίματος μπορεί να προκαλέσει:
- Πόνος στο στήθος, που ονομάζεται επίσης στηθάγχη
- Καρδιακή προσβολή, η οποία συμβαίνει όταν η παροχή αίματος στην καρδιά εμποδίζεται και τα κύτταρα των καρδιακών μυών πεθαίνουν από έλλειψη οξυγόνου. Όσο περισσότερο εμποδίζεται η ροή του αίματος, τόσο μεγαλύτερη είναι η βλάβη στην καρδιά.
- Καρδιακή ανεπάρκεια, η οποία εμφανίζεται όταν η καρδιά δεν μπορεί να αντλήσει αρκετό αίμα και οξυγόνο σε άλλα ζωτικά όργανα του σώματος.
- Ακανόνιστος καρδιακός παλμός που μπορεί να οδηγήσει σε αιφνίδιο θάνατο.
Η υπέρταση μπορεί επίσης να σκάσει ή να μπλοκάρει τις αρτηρίες που παρέχουν αίμα και οξυγόνο στον εγκέφαλο, προκαλώντας εγκεφαλικό επεισόδιο. Επιπλέον, μπορεί να προκαλέσει νεφρική βλάβη, οδηγώντας σε νεφρική ανεπάρκεια.
Η υπέρταση είναι η κύρια αιτία πρόωρου θανάτου παγκοσμίως
Ποια είναι τα κοινά συμπτώματα της υπέρτασης;
Τα περισσότερα άτομα με υπέρταση δεν γνωρίζουν το πρόβλημα γιατί μπορεί να μην έχει προειδοποιητικά σημάδια ή συμπτώματα. Για το λόγο αυτό, είναι απαραίτητο η αρτηριακή πίεση να μετράται τακτικά.
Όταν εμφανιστούν συμπτώματα, μπορεί να περιλαμβάνουν πονοκεφάλους νωρίς το πρωί, ρινορραγίες, ακανόνιστους καρδιακούς ρυθμούς, αλλαγές στην όραση και βουητό στα αυτιά. Η σοβαρή υπέρταση μπορεί να προκαλέσει κόπωση, ναυτία, έμετο, σύγχυση, άγχος, πόνο στο στήθος και μυϊκό πόνο.
Ο μόνος τρόπος για να ανιχνεύσετε την υπέρταση είναι να ζητήσετε από έναν επαγγελματία υγείας να μετρήσει την αρτηριακή πίεση. Η μέτρηση της αρτηριακής πίεσης είναι γρήγορη και ανώδυνη. Παρόλο που τα άτομα μπορούν να μετρήσουν την αρτηριακή τους πίεση χρησιμοποιώντας αυτοματοποιημένες συσκευές, η αξιολόγηση από έναν επαγγελματία υγείας είναι σημαντική για την αξιολόγηση του κινδύνου και των συναφών καταστάσεων.
Ο ρόλος της διατροφής στην υπέρταση
Yπάρχουν ενδείξεις ότι το πρότυπο της μεσογειακής διατροφής μπορεί να βελτιώσει τη λειτουργία του ενδοθηλίου και να προσφέρει σημαντικό όφελος έναντι του κινδύνου υπέρτασης και καρδιαγγειακής νόσου.
Τα κύρια συστατικά της μεσογειακής διατροφής είναι λαχανικά, φρέσκα φρούτα, δημητριακά ολικής αλέσεως, ψάρια και θαλασσινά, όσπρια, ξηροί καρποί, εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο και κόκκινο κρασί. Το κόκκινο και το επεξεργασμένο κρέας είναι περιορισμένα.
Μεσογειακή διατροφή
Το μοντέλο μεσογειακής διατροφής (MedDiet) είναι αναμφίβολα ένα μοντέλο υγιεινής διατροφής, το οποίο είναι αποτελεσματικό στην προστασία από καρδιαγγειακά νοσήματα, μεταβολικές ασθένειες και καρκίνο.
Μερικές μελέτες έχουν αναφέρει ότι τα τυπικά τρόφιμα της MedDiet των αρχών της δεκαετίας του 1960, όπως τα δημητριακά ολικής αλέσεως, τα λαχανικά, τα φρούτα, οι ξηροί καρποί και το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, έχουν ευνοϊκή επίδραση στον κίνδυνο υπέρτασης λαμβάνοντας υπόψη ότι τα τρόφιμα που δεν είναι τυπικά αυτού του διατροφικού προτύπου, όπως το κόκκινο κρέας, το επεξεργασμένο κρέας και τα πουλερικά, έχουν δυσμενή επίδραση.
Μερικές μελέτες έχουν αξιολογήσει την επίδραση της MedDiet ως πρότυπο προς την αρτηριακή πίεση. Σε γενικές γραμμές, οι τρέχουσες μελέτες δείχνουν ότι η MedDiet έχει ευνοϊκές επιδράσεις στο να μειωθεί η υπέρταση.
Δίαιτα DASH
Μία από τις πιο γνωστές διατροφικές στρατηγικές για τη μείωση της αρτηριακής πίεσης είναι η δίαιτα DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension).
Η δίαιτα DASH είναι πλούσια σε λαχανικά, φρούτα και δημητριακά ολικής αλέσεως. Περιλαμβάνει γαλακτοκομικά προϊόντα χωρίς λιπαρά ή με χαμηλά λιπαρά, ψάρια, πουλερικά, φασόλια και ξηρούς καρπούς και περιορίζει τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά, όπως τα λιπαρά κρέατα, τα γαλακτοκομικά προϊόντα με πλήρη λιπαρά και τα πρόσθετα σάκχαρα.
Η δίαιτα DASH επίσης περιλαμβάνει τροφές που είναι πλούσιες σε Κάλιο, Ασβέστιο και Μαγνήσιο. Πρόκειται για ένα πρότυπο διατροφής που συμβάλλει τόσο στη θεραπεία όσο και στο να προληφθεί η υπέρταση.
Μελέτες έχουν δείξει ότι η δίαιτα DASH μπορεί να μειώσει την αρτηριακή πίεση σε μόλις δύο εβδομάδες. Η τυπική δίαιτα DASH περιορίζει το νάτριο στα 2.300 mg την ημέρα, περίπου όσο 1 κουταλάκι του γλυκού κοινό επιτραπέζιο αλάτι. Άλλη έκδοση της δίαιτας DASH με χαμηλό νάτριο το περιορίζει στα 1.500 mg την ημέρα.
Συσκευασμένα τρόφιμα
Επειδή τα επεξεργασμένα τρόφιμα είναι πολύ πλούσια σε νάτριο, η δίαιτα DASH επικεντρώνεται περισσότερο στα φρέσκα τρόφιμα που παρασκευάζονται στο σπίτι. Το νάτριο βρίσκεται κρυμμένο και σε πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα.
Περίπου το 85% της ποσότητας αλατιού που καταναλώνουμε προέρχεται από έτοιμα συσκευασμένα τρόφιμα, ενώ το επιτραπέζιο αλάτι που προσθέτουμε στο φαγητό αποτελεί μόνο το 15% του συνόλου του αλατιού που καταναλώνουμε καθημερινά.
Καθώς μειώνετε τα επεξεργασμένα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε νάτριο, μπορεί να παρατηρήσετε ότι τα τρόφιμα έχουν διαφορετική γεύση. Μπορεί να χρειαστεί χρόνος για να προσαρμοστεί ο ουρανίσκος σας. Μόλις όμως γίνει, μπορεί να διαπιστώσετε ότι προτιμάτε αυτόν τον τρόπο διατροφής.
Υπέρταση και απώλεια βάρους
Η παχυσαρκία και το αυξημένο βάρος σχετίζεται άμεσα με την αυξημένη αρτηριακή πίεση.
Έχει αποδειχθεί ότι η μέτρια απώλεια βάρους (WL) έχει αποτέλεσμα μείωσης της αρτηριακής πιεσης τόσο σε υπερτασικούς όσο και σε μη υπερτασικούς ασθενείς.
Η κατανομή του λιπώδους ιστού είναι ένας από τους παράγοντες που συνδέουν την παχυσαρκία με την υπέρταση, μαζί με την ηλικία εμφάνισης της παχυσαρκίας. Η σπλαχνική παχυσαρκία, στην πραγματικότητα, παίζει κεντρικό ρόλο στην αύξηση της πίεσης.
Η παρέμβαση στον τρόπο ζωής, συμπεριλαμβανομένης της απώλειας βάρους, θα πρέπει να θεωρείται το πρώτο βήμα σε όλους τους ασθενείς με υπέρταση, ειδικά εάν είναι υπέρβαροι και παχύσαρκοι.
Ο ρόλος της άσκησης
Η φυσική δραστηριότητα αποτελεί βασικό συστατικό τόσο της θεραπείας όσο και της πρόληψης της πρωτογενούς υπέρτασης.
Η σωματική δραστηριότητα εκτός από τον έλεγχο της υψηλής αρτηριακής πίεσης βοηθάει επίσης να διαχειριστείτε το βάρος σας, να δυναμώσετε την καρδιά σας και να μειώσετε το επίπεδο του άγχους σας. Ένα υγιές βάρος, μια δυνατή καρδιά και γενικά η συναισθηματική υγεία αποτελούν σημαντικούς παράγοντες για να μην εμφανιστεί υπέρταση.
Οι παράγοντες του τρόπου ζωής, συμπεριλαμβανομένης της σωματικής αδράνειας, είναι σημαντικοί τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη υπέρτασης.
Υπέρταση και αλκοόλ
Το αλκοόλ καταναλώνεται από πάνω από 2 δισεκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως.
Είναι μια κοινή ουσία κατάχρησης και η χρήση της μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερες από 200 διαταραχές, συμπεριλαμβανομένης της υπέρτασης. Το αλκοόλ έχει τόσο οξείες όσο και χρόνιες επιπτώσεις στην αρτηριακή πίεση.
Εάν κάποιος έχει υψηλή αρτηριακή πίεση, σημαντική είναι η αποφυγή του αλκοόλ ή η κατανάλωση του με μέτρο. Για υγιείς ενήλικες, αυτό σημαίνει έως ένα ποτό την ημέρα για τις γυναίκες και έως δύο ποτά την ημέρα για τους άνδρες. Το αλκοόλ περιέχει «κενές θερμίδες» και μπορεί να προκαλέσει αύξηση του βάρους. Η αύξηση βάρους είναι ένας παράγοντας κινδύνου για υψηλή αρτηριακή πίεση.
Η μέτρια κατανάλωση κόκκινου κρασιού θεωρείται «σύμμαχος» της καρδιάς, καθώς είναι πλούσιο σε πολύτιμες αντιοξειδωτικές ουσίες που βοηθούν στην προστασία της καρδιάς.
Το αλκοόλ μπορεί να αλληλεπιδράσει με ορισμένα φάρμακα για την αρτηριακή πίεση. Μπορεί να επηρεάσει το επίπεδο του φαρμάκου στον οργανισμό ή να αυξήσει τις παρενέργειες.
Κάπνισμα και υπέρταση
Το κάπνισμα είναι ένας ισχυρός παράγοντας καρδιαγγειακού κινδύνου και η διακοπή του είναι το μοναδικό πιο αποτελεσματικό μέτρο στον τρόπο ζωής για την πρόληψη μεγάλου αριθμού καρδιαγγειακών παθήσεων.
Tόσο το κάπνισμα όσο και η έκθεση στο παθητικό κάπνισμα αυξάνουν τον κίνδυνο συσσώρευσης λιπαρών ουσιών μέσα στις αρτηρίες (αθηροσκλήρωση) — μια διαδικασία που είναι γνωστό ότι επιταχύνει η υπέρταση. Κάθε φορά που καπνίζετε, προκαλείται μια προσωρινή αύξηση της αρτηριακής πίεσης.
Διατροφή για Υπέρταση
Χρειάζεστε διαιτολογική υποστήριξη για υπέρταση;
Το γραφείο μας έχει την εμπειρία και γνωρίζει πώς να καταρτίσει για εξειδικευμένη διατροφή για ανθρώπους με υψηλή αρτηριακή πίεση. Παρέχουμε δια ζώσης ή Online συνεδρίες και μπορούμε να σας εξυπηρετήσουμε όπου και να βρίσκεστε.
Για να επικοινωνήσετε μαζί μας μπορείτε να:
- Καλέσετε στο +2316020999
- Συμπληρώστε την φόρμα επικοινωνίας της ιστοσελίδας μας
Θα χαρούμε να σας εξυπηρετήσουμε!
