Ο υποπαραθυρεοειδισμός (HypoPT) είναι μια σπάνιας μορφής ενδοκρινική κατάσταση κατά την οποία οι παραθυρεοειδείς αδένες παράγουν ανεπαρκή παραθορμόνη.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την παρουσία χρόνιας υποασβεστιαιμίας και υψηλού φωσφορικού αίματος.
Τι προκαλεί τον υποπαραθυρεοειδισμό
Η πιο συχνή αιτία είναι η βλάβη ή η αφαίρεση των παραθυρεοειδών αδένων μετά από χειρουργείο θυρεοειδούς.
Ωστόσο, υπάρχουν και ιδιοπαθείς, αυτοάνοσες ή γενετικές μορφές.
Τρόφιμα που πρέπει να αποφεύγονται
Ο κύριος διατροφικός στόχος είναι η μείωση μεγάλων μεταβολών του ασβεστίου καθώς και η αποφυγή παραγόντων που αυξάνουν το φώσφορο ή μειώνουν την απορρόφηση ασβεστίου και βιταμίνης D.
Έτσι, συστήνεται η αποφυγή πολύ επεξεργασμένων, πλούσιων σε φώσφορο τροφίμων (αναψυκτικά, επεξεργασμένα κρέατα, προϊόντα με πρόσθετα φωσφορικά). Ο λόγος είναι ότι αυτά τα τρόφιμα μπορεί να επιδεινώσουν την υπερφωσφαταιμία.
Επίσης συστήνεται η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων φυτικών αναστολέων απορρόφησης ασβεστίου (π.χ. συμπληρώματα οξαλικών ή πολύπλοκα φυτικά σκευάσματα).
Γενικότερα, ο αποκλεισμός των φυτικών τροφών δεν είναι απαραίτητος αλλά χρειάζεται προσοχή αν το ασβέστιο προέρχεται αποκλειστικά από φυτικές πηγές.
Σε κάθε περίπτωση, είναι απαραίτητη η εξατομικευμένη προσέγγιση με στόχο την εξασφάλιση επαρκούς διαιτητικού ασβεστίου και τον έλεγχο του φωσφόρου.
Τρόφιμα για καλή λειτουργία και υποστήριξη
Η κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων (αν είναι ανεκτά), φυτικών ροφημάτων εμπλουτισμένων με ασβέστιο, σόγιας και τόφου οδηγεί σε αύξηση του διατροφικού ασβεστίου η οποία μπορεί να μειώσει την ανάγκη για συμπληρώματα σε ορισμένους ασθενείς.
Ακόμη, η επαρκής πρόσληψη βιταμίνης D, τόσο από την διατροφή όσο και από τον ήλιο, είναι μείζονος σημασίας για να υποστηριχθεί η απορρόφηση του ασβεστίου.
Συχνά, οι ασθενείς χρειάζονται ενεργές μορφές βιταμίνης D ως μέρος της ιατρικής αγωγής.
Πώς γίνεται η διάγνωση στον υποπαραθυρεοειδισμό
Σύμφωνα με πρόσφατες οδηγίες, οι βασικές εξετάσεις που χρειάζονται τακτική παρακολούθηση είναι:
- Σάκχαρο ασβεστίου ορού (αλβουμινο – διορθωμένο) και επαναλαμβανόμενες μετρήσεις για σταθερότητα
- Ολικά φωσφόρα, μαγνήσιο, κρεατίνη / νεφρική λειτουργία
- Ουρική και / ή 24ωρη συλλογή ούρων για ασβέστιο (όταν ακολουθείται θεραπεία με ασβέστιο και ενεργή βιταμίνη D) για πρόληψη υπερασβεστιουρίας / νεφροκυστηκότητας
- 25 – ΟΗ βιταμίνη D (κατα την αρχική αξιολόγηση και όπου ενδείκνυται) και ειδικές μετρήσεις PTH όταν χρειάζεται επιβεβαίωση / διαφορική διάγνωση
Υποπαραθυρεοειδισμός: Τι συμβαίνει αν είναι αρρύθμιστος ή λάθος ρυθμισμένος;
Στην περίπτωση που ο υποπαραθυρεοειδισμός είναι ανεπαρκώς ελεγχόμενος, μπορεί να παρατηρηθούν στους ασθενείς συνεχόμενα συμπτώματα υποασβεστιαιμίας (μυϊκές κράμπες, σπασμοί κ.α.), νεφρολιθίαση και χρόνια νεφρική βλάβη ως αποτέλεσμα υπερασβεστιουρίας απο θεραπεία και μακροχρόνιες επιπλοκές οστών, νευροψυχολογικές διαταραχές και γενικότερα κακή ποιότητας ζωής.
Βιταμίνη D και υποπαραθυρεοειδισμός
Η βιταμίνη D είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς αυξάνει την εντερική απορρόφηση του ασβεστίου.
Στον υποπαραθυρεοειδισμό χρησιμοποιούνται συνήθως ενεργές μορφές (όταν απαιτείται). Ο σκοπός είναι να αντισταθμιστεί η έλλειψη PTH που υπο κανονικές συνθήκες ενεργοποιεί την βιταμίνη D στους νεφρούς.
Οι κατευθυντήριες οδηγίες και σύγχρονες ανασκοπήσεις συστήνουν την επιτήρηση των επιπέδων 25 – (ΟΗ) D και όπου χρειάζεται, συμπλήρωση καθώς και χρήση ενεργών μορφών βιταμίνης D σε συγκεκριμένα περιστατικά.
Λακτόζη και υποπαραθυρεοειδισμός
Η δυσανεξία στην λακτόζη ή η αποφυγή κατανάλωσης γαλακτοκομικών προϊόντων μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλή πρόσληψη ασβεστίου.
Ως αποτέλεσμα αυτού, παρουσιάζεται δυσκολία στην διατήρηση επαρκούς ασβεστιαιμίας χωρίς υψηλότερες δόσεις συμπληρωμάτων.
Γλουτένη
Σύμφωνα με μελέτες, η κοιλιοκάκη φαίνεται ότι ίσως σχετίζεται με διαταραχές του μεταβολισμού, του ασβεστίου και της βιταμίνης D.
Οι πιο πρόσφατες έρευνες, έχουν δείξει ότι σε ασθενείς με υποπαραθυρεοειδισμό και συνυπάρχουσα κοιλιοκάκη μια δίαιτα χωρίς γλουτένη θα μπορούσε να βελτιώσει τον μεταβολισμό των οστών και τα επίπεδα βιταμίνης D.
Επομένως, ενδέχεται να συμβάλλει και στην καλύτερη διαιτητική / θεραπευτική ισορροπία του ασβεστίου.
Συμπληρώματα
Συχνά δοσολογούνται συμπληρώματα ασβεστίου ανάλογα με την ανάγκη του κάθε ασθενούς. Επιπλέον, συστήνεται η λήψη ενεργών μορφών βιταμίνης D ( ή υδροξυλιωμένες μορφές).
Τέλος, υπάρχουν εγκεκριμένες θεραπείες αναπλήρωσης ΡΤΗ. Μπορούν να μειώσουν τις δόσεις ασβεστίου και ενεργών μορφών βιταμίνης D και πιθανώς να μειώσουν χρόνιες επιπλοκές.
Η χρήση τους όμως πρέπει να αξιολογείται κατά περίπτωση.
Συμπερασματικά
Ο υποπαραθυρεοειδισμός είναι μια πάθηση που απαιτεί συστηματική παρακολούθηση και σωστή καθοδήγηση, καθώς η διαταραχή της παραθορμόνης επηρεάζει άμεσα την ισορροπία του ασβεστίου και του φωσφόρου στον οργανισμό.
Η διατροφική υποστήριξη σε συνδυασμό με την ιατρική αγωγή έχουν καθοριστικό ρόλο στην σταθεροποίηση της κατάστασης της νόσου καθώς και στην ποιότητα ζωής των ασθενών.
Η σωστή ενημέρωση, η συνέπεια στις εξετάσεις και η σταθερή διατροφική φροντίδα αποτελούν τους βασικούς πυλώνες για μια ισορροπημένη και λειτουργική καθημερινότητα σε ασθενείς με υποπαραθυρεοειδισμό.
