Ο Θυρεοειδής είναι ο μεγαλύτερος και σημαντικότερος ενδοκρινής αδένας του ανθρώπινου οργανισμού και βρίσκεται στο μπροστινό μέρος του λαιμού.
Εκκρίνει, συσσωρεύει και μεταφέρει στην κυκλοφορία του αίματος τις ορμόνες που ρυθμίζουν το μεταβολισμό ανάλογα με τις ενεργειακές του ανάγκες και εξασφαλίζει την υγιή λειτουργία των ιστών και των οργάνων.
Η ποσότητα των ορμονών που παράγεται, ρυθμίζεται από την υπόφυση του εγκεφάλου. Εκεί, εκκρίνεται η θυρεοειδοτρόπος ορμόνη TSH όπου μέσω της κυκλοφορίας του αίματος γίνεται η μεταφορά της στο θυρεοειδή ώστε να παραχθεί η κατάλληλη ποσότητα ορμονών.
Οι κύριες ορμόνες που παράγει ο Θυρεοειδής είναι η Τ3 (τριιωδοθυρονίνη) και η Τ4 (θυροξίνη). Από αυτές, η Τ3 ασκεί την μεγαλύτερη επίδραση στις μεταβολικές διεργασίες του οργανισμού όπως την ανάπτυξη, τις λειτουργίες της καρδιάς, την αποθήκευση και καύση του λίπους, την πέψη, τον ύπνο, την εντερική και νεφρική λειτουργία.
Παθήσεις του θυρεοειδούς
Δυσλειτουργίες των ορμονών οδηγούν στη δημιουργία παθήσεων, που πλήττουν ολοένα και περισσότερο κόσμο. Το γυναικείο φύλο μάλιστα είναι πιο επιρρεπές σε θυρεοειδοπάθειες λόγω ορμονικών διαταραχών.
Οι παθήσεις διαχωρίζονται σε λειτουργικές και μορφολογικές. Στην πρώτη κατηγορία σχετίζονται άμεσα με το βάρος, καθώς αφορούν το ρυθμό παραγωγής των ορμονών, θέτοντας τον αδένα είτε σε υπολειτουργία είτε σε υπερλειτουργία.
Η πάθηση του υποθυρεοειδισμού (υπολειτουργία) αφορά την ανεπαρκή παραγωγή ορμονών. Αυτό έχει αποτέλεσμα να επιβραδύνεται ο μεταβολισμός και ο οργανισμός να χρειάζεται πλέον λιγότερη ενέργεια για να καλύψει τις ανάγκες του.
Αντιθέτως, στον υπερθυρεοειδισμό, ο θυρεοειδής βρίσκεται σε υπερλειτουργία διοχετεύοντας στον οργανισμό περίσσεια ενέργειας.
Θυρεοειδής και Χασιμότο
Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto ή αλλιώς Χρόνια Λεμφοκυτταρική Θυρεοειδίτιδα είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα,
Σε αυτήν, το ανοσοποιητικό σύστημα του ίδιου του οργανισμού επιτίθεται στα κύτταρα του θυρεοειδή αδένα με την παραγωγή αντισωμάτων. Αυτό συμβαίνει διότι δεν τα αναγνωρίζει και τα αντιμετωπίζει ως κύτταρα-ξενιστές.
Έτσι, ο αδένας σταδιακά υπολειτουργεί και αδυνατεί να παράγει την επιθυμητή ποσότητα ορμονών. Σε τελικό στάδιο, αυτό οδηγεί στον υποθυρεοειδισμό.
Θυρεοειδής και Νόσος Graves
Στις λειτουργικές παθήσεις συμπεριλαμβάνεται άλλη μία αυτοάνοση νόσος, η νόσος Graves.
Η συγκεκριμένη νόσος λειτουργεί αντίθετα από τη θυρεοειδίτιδα Hashimoto. Δηλαδή, εκκρίνεται μεγαλύτερη ποσότητα των μεταβολικών ορμονών στον οργανισμό. Αυτό με την σειρά του έχει ως αποτέλεσμα να διογκωθεί ο θυρεοειδής αδένας (βρογχοκήλη).
Το τελικό στάδιο της πάθησης είναι ο καρκίνος του θυρεοειδούς. Αποτελεί μία από τις συχνότερες κακοήθης νεοπλασίες του οργανισμού που τείνει μάλιστα να γίνει η τρίτη πιο κοινή κακοήθεια στις γυναίκες.
Στη δεύτερη κατηγορία, των μορφολογικών παθήσεων, κατατάσσονται τα νοσήματα που επηρεάζουν τον αδένα μόνο στην ανατομία του, χωρίς να διαταράσσει τις λειτουργίες του.
Η βρογχοκήλη (διογκώνεται ο θυρεοειδής) δεν είναι μία συγκεκριμένη νόσος αλλά ευθύνεται για την εμφάνιση αρκετών προβλημάτων του. Για αυτό χωρίζεται σε τρεις κατηγορίες, την ενδημική που σχετίζεται με την έλλειψη ιωδίου στη διατροφή, την σποραδική και την πολυοζώδη που σχηματίζεται όταν δημιουργηθούν όζοι στον αδένα προκαλώντας την μεγέθυνσή του.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην επηρεάζει τις λειτουργίες αλλά να οδηγεί σε υπερθυρεοειδισμό λόγω υπερπαραγωγής των ορμονών.
Θυρεοειδής και συμπτώματα
Τα συμπτώματα των θυρεοειδικών παθήσεων παρουσιάζουν μία ποικιλομορφία ανάλογα με τη νόσο και το στάδιό της.
Για παράδειγμα, στον υποθυρεοειδισμό όπως και στο θυρεοειδή Hashimoto παρατηρείται η κούραση, η αδυναμία, η αύξηση του σωματικού βάρους, η κατάθλιψη, απουσία ανοχής στο κρύο, τριχόπτωση, δυσκοιλιότητα, διαταραχές στην έμμηνο ρύση, βραχνιασμένη φωνή, κατακράτηση υγρών και χαμηλός ρυθμός χτύπων της καρδιάς.
Από την άλλη πλευρά, ο υπερθυρεοειδισμός προκαλεί νευρικότητα, μείωση του σωματικού βάρους, οφθαλμοπάθεια, βρογχοκήλη, αϋπνία, δυσκολία ανοχής υψηλών θερμοκρασιών, ταχυκαρδία, τρέμουλο και εφίδρωση, καθώς ο θυρεοειδικός αδένας υπερλειτουργεί.
Στο καρκινικό στάδιο το οποίο εξελίσσεται με αργούς ρυθμούς, ο ασθενής έρχεται αντιμέτωπος με δυσκαταποσία, βραχνάδα στη φωνή, πονόλαιμο, απώλεια σωματικού βάρους, διογκωμένους λεμφαδένες και οζίδια που γίνονται αντιληπτά με την ψηλάφησή τους και δυσκολία στην αναπνοή.
Στις μορφολογικές παθήσεις που συμπεριλαμβάνεται η βρογχοκήλη, τα συμπτώματα είναι ανύπαρκτα στα αρχικά στάδια. Καθώς όμως η νόσος παραμένει δίχως θεραπεία, ενδέχεται η έναρξη της μεγέθυνσης της βρογχοκήλης να προκαλέσει ένα αίσθημα καταπίεσης στον αναπνευστικό σωλήνα που οδηγεί σε δυσκολία στην αναπνοή, δυσκαταποσία, διόγκωση του λαιμού, βήχα και βραχνιασμένη φωνή.
Θυρεοειδής και διατροφή
Ένα από τα βασικότερα ζητήματα που απασχολούν τα άτομα με θυρεοειδοπάθειες είναι η αυξομείωση του σωματικού τους βάρους. Για να ρυθμιστούν λοιπόν οι λειτουργίες του θυρεοειδούς αδένα, χρειάζεται συγκεκριμένη διατροφή.
Συγκεκριμένα, το ιώδιο βρίσκεται στο ιωδιούχο αλάτι, τα θαλασσινά, τα γαλακτοκομικά, σε ορισμένα είδη ψωμιού και σπόρων. Στην περίπτωση όμως του θυρεοειδή Hashimoto που πρόκειται για μία χρόνια φλεγμονή και της βρογχοκήλης, η υπερκατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων ιωδίου μπορεί να επιδεινώσει την ασθένεια. Γι’ αυτό, θα ήταν ορθό να αποφεύγονται κυρίως τα θαλασσινά και τα γαλακτοκομικά προϊόντα.
Η απουσία σεληνίου από τον οργανισμό επιδεινώνει τα συμπτώματα των νοσημάτων καθώς συμβάλλει να λειτουργήσει φυσιολογικά ο θυρεοειδής αδένας. Κύριες πηγές αποτελούν τα θαλασσινά όπως ο τόνος και τα οστρακοειδή, το κρέας, τα προϊόντα δημητριακών στα οποία συμπεριλαμβάνεται το ψωμί ολικής, οι φακές, οι ξηροί καρποί και ιδίως τα φυστίκια Βραζιλίας των οποίων η συνιστώμενη ημερήσια ποσότητα είναι δύο από αυτά. Για την ακρίβεια, προσφέρουν 181 mcg σεληνίου στον ανθρώπινο οργανισμό.
Χρειάζεται να τονιστεί πως η κατανάλωση των σταυρανθών λαχανικών που περιέχουν σελήνιο, θα πρέπει να γίνεται με μέτρο. Ο λόγος είναι ότι επηρεάζεται η βιοδιαθεσιμότητα του σιδήρου.
Παράλληλα, η ανεπάρκεια του σιδήρου έχεις ως συνέπεια να επιβραδύνει τη δράση ο θυρεοειδής. Σε μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί έχει διαπιστωθεί ότι τα χαμηλά επίπεδα σιδήρου σχετίζονται άρρηκτα με τον υποθυρεοειδισμό. Αυτό συμβαίνει διότι για την έκκριση των θυρεοειδικών ορμονών από το ένζυμο υπεροξειδάση, χρειάζεται η παρουσία του σιδήρου.
Το ιχνοστοιχείο αυτό συναντάται σε τροφές όπως ξηροί καρποί, πατάτες, αποξηραμένα φρούτα, και τα όσπρια.
Συνιστώμενες ποσότητες θρεπτικών συστατικών
Για το ιώδιο η Συνιστώμενη Ημερήσια Πρόσληψη όσον αφορά τους ενήλικες είναι στα 150mcg την ημέρα. Για τις εγκυμονούσες, οι ανάγκες του ιωδίου αυξάνονται στα 220mcg και για τις θηλάζουσες είναι στα 290mcg ημερησίως.
Η ποσότητα του σεληνίου προσδιορίζεται στα 55mcg την ημέρα για άτομα πάνω από δεκατέσσερα χρονών και τις εγκυμονούσες, ενώ στο θηλασμό ανεβαίνει στα 70mcg. Με μία ισορροπημένη διατροφή, καλύπτεται ένα ικανοποιητικό ποσοστό των ημερήσιων αναγκών σε σελήνιο.
Σε περίπτωση όμως που λαμβάνονται συμπληρώματα διατροφής, μπορούν να προκληθούν βλάβες. Υπάρχει το ενδεχόμενο να προσπεραστεί και το Ανώτερο Ανεκτό Επίπεδο πρόσληψης που κυμαίνεται στα 400mcg την ημέρα.
Οι τιμές του σιδήρου για άνδρες από 14-18 ετών έχει οριστεί στα 11mcg αλλά για τους ενήλικες είναι στα 8mcg. Παράλληλα, για τις γυναίκες μέχρι 18 χρονών είναι στα 15mcg. Αντίστοιχα, για τις ηλικίες 19-50 έχει προσδιοριστεί στα 18mcg και από 50 ετών και άνω στα 8mcg ημερησίως.
Στην διάρκεια της εγκυμοσύνης ανεξαρτήτου ηλικίας οι ανάγκες σε σίδηρο είναι στα 27mcg ανά ημέρα.
Συμπέρασμα
Τα τελευταία χρόνια ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού πάσχει από θυρεοειδοπάθειες με επικρατέστερες τον υποθυρεοειδισμό και τον υπερθυρεοειδισμό.
Μάλιστα, ενδέχεται μέσα στο επόμενο διάστημα ο αριθμός των πασχόντων να αυξηθεί και ιδιαίτερα στο γυναικείο φύλο. Έτσι, η πρόληψη μέσω της διατροφής μπορεί να αποτελέσει ανασταλτικό παράγοντα των νόσων για οποιαδήποτε ηλικία και φύλο.
Διατροφική υποστήριξη
Έχεις διαγνωστεί με κάποια πάθηση ή σε απασχολεί ο θυρεοειδής σου και θέλεις να βελτιώσεις προληπτικά την διατροφή σου;
Το Διαιτολογικό γραφείο Σταματία Διακάκη μπορεί να σε εξυπηρετήσει δια ζώσης ή διαδικτυακά όπου και να βρίσκεσαι! Μπορείς να επικοινωνήσεις μαζί μας με όποιον από τους ακόλουθους τρόπους επιθυμείς:
● Κάλεσε μας στο + 2316 020 999
● Συμπλήρωσε την φόρμα επικοινωνίας της ιστοσελίδας μας
